Wat bedoelen we als we het hebben over ‘gebiedsidentiteit’ of ‘omgevingskwaliteit’ en hoe dragen deze begrippen bij aan duurzaamheid in de bebouwde omgeving? Het zijn boeiende vragen die aan de orde komen tijdens de kennisbijeenkomst Duurzame gebiedsontwikkeling die Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling (SKG) deze maand organiseert. Vragen waar ik het afgelopen jaar met project- en gebiedsontwikkelaars mee aan de slag ben gegaan.
Het zoeken naar antwoorden hoe je door gebiedsidentiteit te benutten, kunt bijdragen aan duurzame gebiedsontwikkeling is geen sinecure, maar zeker waardevol. Want juist in een tijd waarin beleving van plekken steeds belangrijker is geworden, is het voor gemeenten en ontwikkelaars van belang om bij gebiedsontwikkeling allereerst op zoek te gaan naar de identiteit van de plek.
Het gedeelde verhaal draagt bij aan sociale samenhang
Het gaat dan om het gevoel dat een plek oproept, het ‘P-effect’of of ‘wat plekken met ons doen’, zoals hoogleraar Gert-Jan Hospers het treffend omschrijft in zijn boek ‘Geografie van gevoel’. De identiteit van een plek wordt bepaald door mensen die er hun sporen hebben achtergelaten en verhalen hebben doorverteld. En dat verhaal is nooit af. Als stadmakers van de toekomst kijken wij automatisch vooruit en maken nieuwe plannen voor een gebied. Wij houden ons vooral bezig met ‘de agenda van de plek’. Toch is het waardevol om eerst een stap terug te doen en even stil te staan bij de kracht of waarden die een plek door zijn geschiedenis al in huis heeft. Het voortbouwen op die waarden draagt bij aan prettige en duurzame woon- en leefomgevingen. Het gedeelde verhaal draagt bovendien bij aan sociale samenhang.
In een tijd van globalisering is de behoefte aan eigenheid en herkenbaarheid groot
Weten hoe een gebied is geworden tot wat het nu is, geeft bij gebiedsontwikkeling houvast en inspiratie voor de toekomst. Het geeft richting aan het nieuwe hoofdstuk dat aan een plek wordt toegevoegd. Dit besef is bij ontwikkelaars zeker aanwezig maar logischerwijs is hun blik bij locatieonderzoek vaak al snel gericht op wat er nu is en in de toekomst moet komen. Toch is het goed om afgelopen jaar te ervaren dat zij zich willen verdiepen in het ‘verhaal van de plek’ om vervolgens te werken aan plannen die recht doen aan de eigenheid van de plek. Ook met het besef dat in een tijd van globalisering de belangstelling voor het lokale toe neemt en de behoefte aan eigenheid en herkenbaarheid groot is. Voor gebiedsontwikkelaars is dit dan ook een belangrijk aanknopingspunt om gebiedsvisies- en plannen te maken die gebiedsidentiteit, de essenties van de plek, ten volle benutten. Met ‘gewortelde’, duurzame gebiedsontwikkelingen als resultaat. Daar zullen niet alleen gemeenten, maar vooral ook bewoners, bezoekers en ondernemers ongetwijfeld blij mee zijn. Want een plek waarmee mensen zich verbonden voelen en zich kunnen identificeren geeft meerwaarde en betekenis. Het maakt van een plek een thuis.
Paul Splinter
The Missing Link –
voor identiteit in ruimte
