Volgens sommigen is het vraagstuk voor het buitengebied problematisch. Je kunt er ook anders naar kijken. Eindelijk krijgt het platteland de plek die het verdient in gebiedsontwikkelingdenkend Nederland, schrijft Gerard van Santen.
Het is een spannende tijd voor het buitengebied. De urgentie om toekomstbestendige oplossingen te bedenken is enorm. Niks doen is geen optie en misschien heeft de overheid wel te lang gewacht met het aanpakken van grote vraagstukken. Ook al zijn er nog zo veel tegengestelde belangen op het platteland, er zit tegelijkertijd veel kracht: elke stakeholder heeft passie voor het buitengebied. Je voelt je eigenaar, onderdeel van de plek waar je woont, werkt en leeft. Maar wat is het schipperen met de ruimte! Alles vraagt een plaats: de woningbouwopgave, de energietransitie, het watervraagstuk, landbouw, stikstof, droogte, biodiversiteit. En alles is belangrijk.
Een belangrijke les die we met elkaar hebben geleerd in coronatijd is dat het platteland dé verbindende schakel is voor wonen, werken en recreëren. Het is bemoedigend dat in de roep naar een nieuw ministerie van Ruimte en Leefomgeving juist de vraagstukken van het buitengebied zo dominant zijn. En is het niet de uitdaging om juist deze opgaven en transities te omarmen als kans? Er zijn drie sleutels voor succes:
Ontwarren in plaats van trekken
Te sterk vanuit het belang van individuele opgaven denken, is een valkuil. Verruim de blik en trek niet allemaal aan die kluwen wol om ruimte te krijgen voor je eigen probleem of belang. Daardoor raakt hij alleen nog maar meer in de knoop. We moeten de wirwar ontrafelen door samen te kijken naar wat er in zijn totaliteit speelt in een gebied. Vervolgens kun een je een stip op de horizon zetten en de puzzel stukje voor stukje gaan oplossen.
Gedeeld eigenaarschap en niet wij/zij
Anders dan in de stad is er geen sluitende exploitatie maar een samenspel van verschillende eigenaren. Hoe betrek je iemand die geen grond heeft, maar wel een heel goed idee? Gedeeld eigenaarschap en welbegrepen eigenbelang als waarden voorkomen uitsluiten en wij/zij-denken.
Korte termijn én lange termijn
Aan korte- en langetermijnoplossingen moet tegelijkertijd worden gewerkt. Het op elkaar wachten werkt frustrerend aan beide kanten. ‘Leren’ is de schakel en verbinding tussen deze twee termijnen. Dit maakt dat je fouten kan maken en dat het verbetert.
Met deze drie sleutels in handen organiseer je uitvoeringskracht en ben je in staat samen dé oplossing te creëren voor elk gebied. Het buitengebied verdient het.
Door Gerard van Santen. Onder de titel Nieuwe Energie schrijven Jade Oudejans (met zwangerschapsverlof en vervangen door Gerard van Santen), Malu Hilverink en Ferdinand Michiels in vakmagazine ROm een maandelijke column over actuele onderwerpen betreffende duurzaamheid, energietransitie en circulariteit. ROm is gratis voor ambtenaren die werken in het domein van de fysieke leefomgeving. Neem nu een thuisabonnement.