Minister De Jonge helpt ons bij die aandacht. Hij heeft dit duidelijker op de agenda gezet door specifiek aan te geven dat twee derde van de woningen betaalbaar moet zijn. Onvermijdelijk betekent dit dat corporaties een belangrijkere rol krijgen bij gebiedsontwikkelingen. We zien nog vaak dat gemeenten en ontwikkelaars ze pas vrij laat inschakelen. Zoek ze vroeg op als partner. Ze zijn van onschatbare waarde. En corporaties: stel je assertief op. Dat is je missie.

De rol van corporaties bij gebiedsontwikkelingen kent veel turbulentie. De (interpretatie van de) Woningwet van 2015, het nieuwe toezicht, de ‘schandalige’ naam (van een paar corporaties), de crisis en de grondprijzen. Het hielp niet mee. Corporaties schoten in de beheerstand. Wij lieten dat gebeuren.

Corporaties: stel je assertief op. Dat is je missie

Inmiddels is de tijd anders. Corporaties vinden hun rol terug. De woningbouwopgave is urgenter. De belemmeringen nemen af, zoals de tijdelijke afschaffing van de markttoets. Of blijken er toch niet te zijn, als je maar echt wilt. Corporaties kunnen weer in ontwikkelingen participeren. Kunnen … Dat corporaties nog wat terughoudend zijn om zelf te ontwikkelen, is te begrijpen. Begrip moet je er niet voor willen hebben. Door ze vroeg te betrekken – als volwaardige partner samen met ontwikkelaars en beleggers - kun je die terughoudendheid aanpakken.

Dat gebeurt al veel. BPD die stadshuwelijken sluit om met corporaties en gemeenten samen te komen tot voldoende woningen. Synchroon en De Alliantie die afspraken maken over meer projecten heen om samen tot ontwikkelingen te komen. In Den Haag Zuidwest hebben Staedion en Heijmans hun samenwerking versterkt. Het sleutelwoord is gezamenlijke gebiedsontwikkeling, vanaf het begin. Bekijken wie ergens kunnen wonen. Een mooie mix met ruimte voor aandachtsgroepen, zoals we ons 170 jaar geleden verantwoordelijk voelden voor de woonomstandigheden van de arbeidersgezinnen.

Alle samenwerkende partijen hebben een verantwoordelijkheid om corporaties vroeg te betrekken. Met een bijzondere rol voor gemeenten. Want zij maken prestatieafspraken met ‘hun’ corporaties. Corporaties weten goed wat hun doelgroep nodig heeft. Welk type woningen? Wat is er nodig in een wijk? Betrek ze dus op tijd, haal ze over om een integrerende rol te spelen. Zorg dat je daarvoor de voorwaarden schept in je prestatieafspraken. Kijk in de gouden driehoek gemeente-ontwikkelaar-corporatie hoe je tot voldoende betaalbare woningen kunt komen. Juist in de steden en juist binnen die mooie stedelijke transformatieplekken.

Jop Fackeldey is voorzitter van het programma Stedelijke Transformatie, een samenwerking tussen Rijk, provincies, gemeenten, ontwikkelaars, bouwers en investeerders. Hij schrijft in ROm een maandelijkse column over de urgentie, knelpunten en oplossingen.