Ook in het dossier van het landelijk gebied vind ik dat we te veel naar Den Haag kijken en daar te veel van verwachten. Terwijl ik dit schrijf, wachten we nog op uitkomst van het proces met Remkes en op de brief over landbouwperspectief van het ministerie.
De kracht van de samenleving als wezenlijke en fundamentele tussenlaag lijkt alleen maar dunner te worden
Het valt mij op dat de verschillende belangen vaak afzonderlijk aan tafel zitten. Is dit niet een illustratie van een groter probleem? Het lijkt erop dat we steeds meer in Nederland toegaan naar twee lagen. De individuele laag, waarin het individu met zijn eigen leef- en woonwereld bezig is. En de overheidslaag die vooral ingezet wordt als er problemen zijn: die moet de overheid dan oplossen. De kracht van de samenleving als wezenlijke en fundamentele tussenlaag lijkt alleen maar dunner te worden.
Opvallend genoeg benoemt het nieuwe beleid voor het landelijk gebied de gebiedsgerichte aanpak als dé manier om de transities tot uitvoer te brengen. Deze benadering heeft in het verleden gewerkt, werkt nu nog steeds en ontwikkelt zich verder. Een paar voorbeelden.
In de Gelderse Vallei hebben gebiedspartijen bij elkaar gezeten om problemen rond geur en bijvoorbeeld stoppende boeren op te lossen. Voor vergaderingen werden de achterbannen en dus hun verschillende belangen keer op keer meegenomen. Alle belanghebbenden zaten aan tafel en bedachten oplossingen die vervolgens in Rijksbeleid werden overgenomen.
In de Achterhoek werken alle gebiedspartijen samen aan de droogteaanpak. De partners kennen elkaar en vertrouwen elkaar. Ze zijn met elkaar in gesprek en op zoek naar kortetermijnmaatregelen, langetermijnperspectief en welke ingrijpende maatregelen nodig zijn. Als onafhankelijk programmaleider zie ik de energie en betrokkenheid. Aanpak Droogte is een tafel waar partijen graag aanschuiven, omdat de noodzaak en waarde ervan niet ter discussie staat.
In steeds meer gebieden is een coöperatie als moderne manier van samenwerken opgezet. Zelf heb ik mogen meewerken aan de opzet van een gebiedscoöperatie. Gedeeld eigenaarschap en welbegrepen eigenbelang maken dat solidariteit en samenwerken van verschillende belangen een plaats kan krijgen. Met coöperatief samenwerken verbind je individuele belang aan het gebiedsbelang en vice versa.
Minder leunen op het oplossend vermogen van Den Haag. Meer bouwen aan een krachtiger samenleving
Ik pleit ervoor om het gesprek en de gebiedsgerichte aanpak meer op waarde te schatten. En op zoek te gaan naar vormen die daarbij passen. Minder leunen op het oplossend vermogen van Den Haag. Meer bouwen aan een krachtiger samenleving. Wellicht ook een gespreksonderwerp voor de nieuwe toezichthouders van de betreffende organisatie in het landelijk gebied.
Gerard van Santen is adviseur bij Over Morgen
