Veel gemeenten staan voor een complexe opgave de komende jaren: hoe krijgen we ‘ons’ deel van die 900.000 woningen zo snel mogelijk gebouwd? De crisis op de woningmarkt vraagt om snelle actie, maar de realiteit is dat menig gebiedsontwikkeling al gauw acht tot tien jaar vergt, van start tot oplevering.
Niet in de laatste plaats omdat veel van die woningen binnenstedelijk moeten verrijzen, wat de puzzel vanzelfsprekend aanzienlijk complexer maakt. Parkeren, aansluiting op bestaande infrastructuur, geluidsnormen – om maar een paar aspecten te noemen - zijn nou eenmaal in de bestaande stad ingewikkelder dan in een leeg, groen weiland aan de rand van de stad.
Ook in Deventer hebben we de lat hoog liggen. Tot 2030 willen we zo’n 11.000 woningen erbij, om de gemeente te verjongen en sociaaleconomisch te versterken, en om de leefbaarheid in dorpen en stad te vergroten. Een aanzienlijk deel van die woningen zal worden gebouwd in gebieden rond het centrum van de stad. Veel van de industrie die daar van oudsher zat, is inmiddels verdwenen, waardoor er op aantrekkelijke locaties ruimte vrij is gekomen voor woon-werklocaties.
Samen met partijen de juiste richting en behoeften te bepalen voor die specifieke locatie
Sinds een aantal jaar werken we in Deventer bij dit soort gebiedsontwikkelingen met een zogeheten handelingsperspectief als eerste stap op weg naar realisatie van een gebiedsontwikkeling. Dit handelingsperspectief helpt ons en de initiatiefnemers om samen met andere belangrijke betrokken partijen de juiste richting en behoeften te bepalen voor die specifieke locatie. Op die manier slagen we erin de doorlooptijd van deze trajecten aanzienlijk korter te maken.
Uitgangspunt voor iedere ontwikkeling blijft altijd de omgevingsvisie, vastgesteld door de raad. Die omgevingsvisie is algemeen geformuleerd, geschreven vanuit de ambities en behoeften van Deventer als geheel, het DNA van Deventer. De omgevingsvisie bevat dus geen kaartjes met 'dit mag daar wel, dat mag daar niet'. Als een ontwikkelaar zich bij ons meldt met plannen voor een specifieke locatie, gaan we op basis van de kaders uit de omgevingsvisie een handelingsperspectief opstellen. Daarin beschrijven we alle specifieke factoren en behoeften die op die locatie spelen, de kaders en regels die er gelden en de wensen die we als gemeente hebben voor dat gebied. Bijvoorbeeld welke waardevolle gebouwen we willen behouden, aan welk programma behoefte is in dit gebied, en al een eerste aanzet voor volumes.
Zo'n handelingsperspectief schrijf je natuurlijk niet van achter het bureau. We stellen zo'n perspectief op in samenspraak met partners als de Planadviesraad, het Waterschap, Bond Heemschut omwonenden en de ontwikkelaar. Wel belangrijk: de initiatiefnemer betaalt de kosten van dit traject.
Omdat we met het handelingsperspectief binnen de kaders van de omgevingsvisie blijven, kan het college dit vaststellen. Vervolgens vormt het handelingsperspectief op zijn beurt weer de basis voor het masterplan. Dat is aanzienlijk gedetailleerder en concreter, en gaat voor vaststelling wel naar de raad. Zodra het masterplan is vastgesteld, wordt dat leidend, en heeft het handelingsperspectief geen status meer.
Binnen vijf jaar tijd een voormalig werk- en onderwijsgebied transformeren naar een aantrekkelijk stedelijk woonwerkgebied
Zo bewegen we op een meer geleidelijke, natuurlijke, organische manier toe naar de vaststelling van het bestemmingsplan. We voorkomen dat er aan het eind van de rit nog verrassingen uit de hoge hoed komen. Het kost meer tijd vooraan in het traject, maar zorgt er wel voor dat we de uiteindelijke bestemmingsplanprocedure veel sneller kunnen doorlopen. Zo is het gelukt om het terrein van de voormalige Auping-fabriek en het rijksmonument Landbouwschool binnen ongeveer vijf jaar tijd te transformeren tot aantrekkelijke binnenstedelijke woonwerkgebieden, mét behoud van de historische uitstraling, die Deventer zijn eigen gezicht geeft.
Het is goed dat minister De Jonge zoekt naar acceptabele mogelijkheden om de besluitvorming in de woningbouw te versnellen. In afwachting daarvan transformeren wij in Deventer gestaag verder, mét behulp van het handelingsperspectief. Wie meer wil weten, is van harte welkom!
Liesbeth Grijsen is sinds 2014 wethouder Ruimtelijke ontwikkeling, Omgevingswet en gebiedsontwikkeling voor Gemeentebelang in de gemeente Deventer en sinds 2022 voorzitter van de VNG Commissie Ruimte, Wonen en Milieu.
