Ik weet het: het rijtje aan hoofdpijndossiers is tamelijk willekeurig en de oorzaken zijn heel divers. Maar mij bekruipt zo langzamerhand het gevoel dat we de grip op onze omgeving verliezen. De ene crisis is nog niet voorbij of de volgende dient zich aan. Wie trekt ons uit het moeras?
Simpele oplossingen
Er zijn natuurlijk mensen die simpele oplossingen voor ingewikkelde problemen voorstellen en beloven dat alles weer wordt zoals vroeger. De uitslag van de Provinciale Statenverkiezing laat zien dat een deel van Nederland daar gevoelig voor is. Maar klare taal alleen biedt geen oplossing voor hardnekkige problemen die in de afgelopen decennia zijn genegeerd.
Te lang zijn te veel onderliggende oorzaken niet serieus genomen zodat we nu in een perfect storm terecht zijn gekomen.
Klare taal alleen biedt geen oplossing voor hardnekkige problemen die de afgelopen decennia zijn genegeerd
Je kunt het ook met een andere bril bekijken. Dan gebeurt er onder de oppervlakte juist van alles dat op termijn het vastgelopen systeem van binnenuit zal veranderen. ‘Kantelprofessor’ Jan Rotmans meent zelfs dat we deze chaotische tijd simpelweg nodig hebben om in ander (lees: beter) vaarwater te komen. Persoonlijk vind ik zijn visie iets te optimistisch. Er zijn nog erg veel mensen die tegen beter weten in iedere verandering blijven afwijzen.
Hoopvolle initiatieven
Toch zijn er links en rechts genoeg hoopvolle initiatieven om blij van te worden. Zo sluit Vereniging Natuurmonumenten al jarenlang pachtverdragen af met boeren die het land wél op een natuurvriendelijke manier willen bewerken. Het voedsel wordt als streekproduct lokaal verkocht aan consumenten, winkels, restaurants en bakkers die er een eerlijke prijs voor willen betalen.
De organisaties Land van Ons en Herenboeren Nederland gaan nog een stapje verder en laten burgers gezamenlijk landbouwgrond opkopen om er biologische landbouw op te bedrijven.
De zelfsturende teams van Buurtzorg Nederland maken juist in de zorg het verschil door kleinschalig en persoonlijk thuiszorg te leveren zonder wachttijden. Hier staat de menselijkheid boven de bureaucratie.
Je zou willen dat ministers en wethouders net zoveel daadkracht en lef tonen als deze initiatiefnemers. Maar misschien is het voor dit moment voldoende als ze deze projecten van onder op de ruimte geven om te bloeien en groter te worden. Dan vindt de transitie op allerlei terreinen alsnog van binnenuit plaats.
