De meeste Nederlanders zullen Holwerd alleen kennen als de aanlegplaats van de veerboot naar Ameland. Toch wonen er ongeveer 1.600 mensen in het Friese terpdorp. Nog wel, want dat zullen er de komende jaren alleen maar minder worden.

Het dorp zit namelijk in een neerwaartse spiraal. Steeds meer winkels en bedrijven sloten de afgelopen tijd hun deuren. De werkloosheid loopt op en jongeren trekken weg naar de steden waar nog wél banen zijn te vinden.

Om de verpaupering te stoppen, bedacht een groep bewoners tien jaar geleden een ambitieus plan: herstel de verbinding met de Waddenzee door een gat in de dijk te graven en de Holwerder Vaart te verbreden tot een getijdenmeer met eb en vloed. Het dorp komt daardoor aan zee te liggen en kan zich toeristisch ontwikkelen met de bouw van hotels en vakantiewoningen.

Die extra banen zijn hard nodig om mensen in de regio vast te houden. In het plan is veel aandacht voor natuurontwikkeling. Kwelders worden verbeterd, palingen kunnen beter tussen de verschillende gebieden migreren en kunstmatige eilandjes in het binnenmeer geven vogels een nieuwe broedplaats.  

Mogelijke streep door Holwerd aan zee voorbode voor wat er de komende jaren in dit land staat te gebeuren

Hoewel het plan onalledaags en gedurfd is, schaarden de afgelopen jaren steeds meer organisaties en politieke partijen zich achter het project. Ook het dorp is in grote meerderheid voor.

Toch is het onzeker of Holwerd aan Zee er gaat komen. In navolging van het waterschap en LTO Fryslân keerde het Friese college van Gedeputeerde Staten zich dit voorjaar tegen het project. De baten zouden te klein zijn en de boeren zijn bang voor mogelijke verzilting van hun vruchtbare akkers.

Gedeputeerde Staten dwong vlak voor de verkiezingen nog af dat het volgende provinciebestuur toch met het plan door moet gaan. Maar nu de Boer Burger Beweging (BBB) hoogstwaarschijnlijk deel gaat uitmaken van het Friese provinciebestuur is de kans klein dat het daarvan komt. De lokale lijsttrekker van de partij gaf aan dat er wat hem betreft geen doorbraak in de dijk wordt gemaakt.

Wat er in Holwerd gebeurt, lijkt een voorbode van de stilstand die Nederland op ruimtelijk gebied de komende jaren kan verwachten. Nu de BBB aan steeds meer provinciebesturen deelneemt, zullen steeds vaker gedurfde integrale plannen om gebieden uit het slop te halen, het afleggen tegen gevestigde (agrarische) belangen.

De angst voor verzilting zit bij de nieuwe provinciebestuurders dieper dan het schrikbeeld van een spookdorp vol onverkoopbare woningen. In vorige decennia lukt het nog wél om in de duinen slufters aan te leggen en rivieren uit hun (te) smalle korset te bevrijden. Maar in de huidige tijdgeest voelen politici eerder afkeer dan bewondering voor onconventionele oplossingen.

Dat is doodzonde, want Nederland staat voor grote opgaven die alleen gefikst kunnen worden als iedereen een beetje inschikt en zijn eigenbelang laat varen. Als één partij zich ingraaft in zijn eigen gelijk en daarmee een integrale oplossing frustreert, gaat uiteindelijk iedereen erop achteruit. Met de inwoners van Holwerd als eerste slachtoffer.