Dit is de ingekorte versie van het artikel dat in ons zustermagazine BT van oktober verschijnt. BT is het vakmagazine voor marktpartijen, strategen, ontwikkelmaatschappijen en beleidsmedewerkers die zich bezighouden met het verbeteren van het vestigingsklimaat en regionale economie. Meld je hier aan voor een abonnement op het blad dat vier keer per jaar verschijnt.
Sinds het Didam-arrest zijn gemeenten minder snel geneigd om kavels op bedrijventerreinen uit te geven volgens het principe wie het eerst komt, die het eerst maalt of het meeste biedt. ''Didam’ was voor ons als gemeenten een van de redenen om op Bedrijvenpark A1 te gaan voor de beste kwaliteit op het gebied van duurzaamheid en circulariteit’, zegt Ronald Bolderman, marketing- en acquisitiemanager op de afdeling PRO (Projecten, Ruimtelijke Ontwikkeling) bij Gemeente Deventer. Voor bedrijven die in aanmerking willen komen voor een van de vier nog beschikbare kavels in het westelijke deel van het A1 Bedrijvenpark hanteert Deventer sinds begin dit jaar een streng puntensysteem dat in lijn is met het arrest.
In het arrest, waar sinds de uitspraak van de Hoge Raad, veel om te doen is, staat dat een overheidslichaam bij verkoop van een onroerende zaak gelegenheid moet bieden aan (potentiële) gegadigden om mee te dingen. ‘Uitgangspunt bij onze selectiecriteria is niet dat we op zoek zijn naar de hoogste prijs want dan zouden we het terrein al heel snel kunnen slijten aan bijvoorbeeld een grote logistieke partij’, benadrukt Bolderman. ‘We willen een divers bedrijvenpark, wat betekent dat we voor de uitgifte van vier kavels op het westelijk deel bij de gronduitgifte extra eisen hebben opgesteld die getoetst zijn door vastgoedadviseur Cushman & Wakefield.’
Met regelgeving in de vorm van een puntensysteem wil de gemeente onder andere voorkomen dat een kavel in handen komt van een grote belegger die met grond zou kunnen gaan speculeren. ‘We willen vooraf weten wie zowel de belegger is als de eindgebruiker. Voor die laatste geldt dat dat er maar een mag zijn’, zegt Bolderman.
Voorkeur voor maakindustrie
Belangrijk criterium voor de gemeente Deventer is dat lokale maakbedrijven voorrang krijgen bij de toewijzing van een kavel. ‘Duurzame maakindustrie krijgt meer punten. Dat geldt ook voor bedrijven die uit hun jasje zijn gegroeid en een locatie achterlaten die geschikt is om een knelpunt voor de gemeente op te lossen, denk aan woningbouw.’
Bolderman erkent dat Deventer met het selectiebeleid veel vraagt van een partij. 'Aan de andere kant: wij vinden dat we met deze aanpak gaan voor kwaliteit en diversiteit. Door creatief te denken en af te wijken van gebaande paden, kom je veel verder. We doen het voor het goede doel, niet voor het winstbejag, maar we pakken wel de maximale ruimte die geboden wordt.’
We doen het voor het goede doel niet voor het winstbejag
Enschede kwam half begin juli met nieuwe regels voor de selectieprocedure bij de uitgifte van de huidige voorraad uitgeefbare grond (6,2 hectare) op zes bedrijventerreinen. ‘We willen hiermee voldoen aan de groeiende vraag vanuit de markt’, stelde Jeroen Diepemaat, wethouder voor Ruimtelijke ontwikkeling en economie bij de bekendmaking van het beleid.
Objectief puntensysteem
Met de regels op basis van een objectief puntensysteem wil Enschede, dat al jaren kampt met een groot tekort aan bedrijfskavels, de selectie en toewijzing van kandidaten beter reguleren. Hiermee is de gemeente volgens eigen zeggen ‘Didam-proof’. Geïnteresseerden in een kavel op een van de zes Enschedese bedrijventerreinen konden zich tot 21 augustus inschrijven voor een bedrijfskavel. Een woordvoerder van de gemeente Enschede laat weten dat van 21 inschrijvers in totaal 30 aanvragen zijn ontvangen.
Uiteindelijk heeft dit geresulteerd in de voorlopige gunning van 12 kavels door Gemeente Enschede. ‘Op dit moment zitten we midden in een zogenaamde ‘stand still-periode’ waarin inschrijvers nog bezwaar kunnen indienen. We wachten deze reactietermijn af. Als we geen bezwaren ontvangen, gaan we over tot definitieve toewijzing’, zegt de woordvoerder die niet wil prijsgeven om welke bedrijven het gaat. Voor de transparantie van het proces vindt het Enschede het systeem van een puntenstelsel het beste instrument. ‘Ook beschikken we als gemeente zelf over sturingsmogelijkheden bij de toewijzing van een kavel. Denk bijvoorbeeld aan eisen op het gebied van het aantal werknemers’, zegt de gemeentewoordvoerder.
Didam biedt minder sturingsmogelijkheden
Hij benadrukt dat het Didam-Arrest er niet voor gezorgd heeft dat de gemeente bij de uitgifte van bedrijfskavels voortaan scherper aan de wind kan varen zoals meer eisen stellen ten opzichte van de oude situatie. ‘Het arrest biedt minder sturingsmogelijkheden voor gemeenten bij de gronduitgifte omdat de criteria die in het verleden vaak werden gehanteerd moeilijk te objectiveren zijn.’ Ook biedt een puntensysteem geen garantie dat partijen achteraf hun gelijk gaan halen bij een rechter door een beroep te doen op het Didam-arrest. ‘Wij verwachten dat we als gemeente voldoen aan dit arrest, maar het staat partijen altijd vrij om in beroep te gaan.’
Voor de langere termijn en toekomstige nieuwe projecten werkt de gemeente Enschede aan een actualisering van het beleid. ‘Het huidige uitgiftebeleid is tegen de lat van het Didam arrest gehouden, maar voldoet niet meer. In het nieuwe beleid komen ook actuele thema’s aan bod zoals duurzaamheid.’
