Januari 2024

Uit kringen rond de potentiële coalitiepartners lekt een deel van de concept-paragraaf over wonen uit. Gemeenten worden niet langer verplicht om hun aandeel in de opvang van statushouders te leveren in de vorm van woningen. In tenten of leegstaande bedrijfshallen mag ook. Maar bij die vorm van huisvesting hebben statushouders dan wel voorrang. De VNG weigert medewerking wegens strijdigheid met de Rechten van de Mens.

Demissionair minister Hugo de Jonge is het zat om steeds met andere methoden van woningbouwplanning te worden geconfronteerd: hij eist van provincies en gemeenten dat ze allemaal werken met een systematiek waarbij gemeenten samen met corporaties en marktpartijen een planning maken en dat deze tenminste drie keer per jaar wordt ge-updatet. ‘De tijd van vrijblijvende alleen door overheden opgestelde statische lijstjes moet echt voorbij zijn’, aldus de minister.

Februari 2024

Corporaties uit Zuid-Holland zeggen zich kapot te ergeren aan het ‘naïeve gemak’ waarmee onderzoeksbureau STEC beweert dat in Zuid-Holland 28.000 extra woningen zijn te realiseren met ‘optoppen’. Volstrekt niet realistisch, is de reactie. Alle ervaringen laten zien dat dergelijke projecten vrijwel altijd een verhoudingsgewijs groot tekort hebben, er standaard gelazer is over het doortrekken van leidingen of liften, en bewoners vragen eerst iets te doen aan hun klachten en wensen. Zo is er al een tekort aan parkeerruimte, dat met extra bewoners alleen maar zal toenemen. ‘Gebakken lucht’ zegt prof. mr. Friso de Zeeuw over het onderzoeksrapport: ‘weer een doorzichtige poging om maar te voorkomen dat er nieuwe grote buitenlocaties worden gezocht.’

Vier grote nieuwbouwprojecten kunnen niet van start vanwege de netcongestie. Minister Hugo de Jonge benoemt een commissie onder leiding van Wienke Bodewes die binnen drie maanden met een advies hierover moet komen.

Maart 2024

De verwachte coalitiepartijen PVV, VVD, NSC en BBB modderen nog steeds voort. Er wordt nog onderhandeld. Teksten lekken om de haverklap uit. Daaruit blijkt dat een fors deel van de miljarden voor het Klimaatfonds zullen worden overgeheveld naar een nieuw volkshuisvestingsfonds. De inzet voor het aantal nieuwbouwwoningen per jaar moet vanaf 2025 van 90.000 naar 120.000. Het eerder verplichte aandeel sociale huur van 30 procent per project wijzigt naar 20 procent gemiddeld per gemeente in vijf jaar. 

Meer woningbouw in het middenhuursegment ten koste van sociale woningbouw

Projecten met meer dan 30 procent sociale huur worden uitgesloten van elke vorm van overheidssteun. Aedes spreekt van een ramp. De Vereniging van Institutionele Beleggers in Vastgoed, Nederland ( IVBN) is blij met de ruimte voor beleggerswoningen en het niet doorgaan van het puntenstelsel voor de middeldure huurwoningen. De VNG, normaliter altijd voorstander van meer beleidsruimte voor gemeenten, waarschuwt voor een tekort aan sociale huurwoningen.

April 2024

Informateur Ronald Plasterk deelt mee dat de vier partijen het eens zijn over de inhoud van een coalitieakkoord. Die inhoud blijft echter geheim tot er ook een akkoord is over de vorm en over de bemensing. De Telegraaf schrijft dat de vorm geen beletsel meer zou mogen vormen: ‘Zelfs een minimummodel met een kabinet bestaande uit vertegenwoordigers van PVV en BBB met gedoogsteun van VVD en NSC moet voldoende zijn om de linkse uitwassen van de laatste 15 jaar uit te roeien’.  

Arnold Karskens: ‘eindelijk wordt er geluisterd naar Ongehoord Nederland’. Frans Timmermans: ‘er zijn nog nooit zoveel ongehoorde Nederlanders geweest als nu’.

Wienke Bodewes komt met een tussenrapportage over de netcongestie. De kern ‘alle betrokkenen hebben tien jaar zitten slapen. Dit was voorspelbaar. Maar onze commissie kan dat niet in drie maanden oplossen.’

Mei 2024

Nadat overeenstemming is bereikt over de vorm - twee coalitiepartijen en twee gedoogpartijen - wil informateur Plasterk zijn werk overdragen aan een formateur. Omdat de PVV geen geschikte formateur in eigen kring kan vinden, wordt Plasterk daarvoor door deze partijen naar voren geschoven en geaccepteerd. Het concept- coalitie(gedoog)akkoord blijft geheim. Plasterk gaat op zoek naar geschikte personen voor het kabinet. 

De Tweede Kamer neemt een motie aan over onder meer het nieuwe stikstofbeleid op voorstel van de vier partijen PVV, VVD, NSC en BBB.: De eerdere doelen voor natuurkwaliteit, stikstofdepositie en klimaatbeleid hoeven niet meer in 2030 of 2035 te worden bereikt, maar in 2050. ‘Eindelijk ruimte voor de boeren en woningbouw’ zegt Geert Wilders. De Woningbouwcoalitie kan het niet eens worden over een reactie.

Juni 2024

Formateur Plasterk zegt vast te lopen: er zijn, na screening van de veiligheidsdiensten, bij PVV en BBB te weinig geschikte personen te vinden voor een ministerspost. ‘Na overleg met deze partijen ga ik nu op zoek naar personen zonder binding aan deze partijen’.

Ruim negen maanden na de val van Rutte IV: problemen op de woningmarkt steeds nijpender

De partijen verenigd in de Woningbouwcoalitie roepen de politiek op om te zorgen dat er snel een kabinet komt. ‘We zijn nu sinds de val van het vorige kabinet ruim negen maanden verder en we zien alleen maar grotere problemen op de woningmarkt. Het langzaam dalen van de bouwkosten en de rente zijn meevallers, maar voor het overige blijven de stroperigheid, het ontbreken van handjes bij gemeenten en het gebrek aan locaties en perspectief grote belemmeringen voor de nieuwbouw. Er is direct behoefte aan onder meer een doorbouwgarantie.

Juli 2024

Alle andere partijen dan PVV, VVD, SCN en BBB stellen in de Tweede Kamer voor de lopende kabinetsformatie te stoppen. Timmermans: ‘Deze partijen laten de mensen in het land met lege handen staan. Waar is nu die stoere taal van doorpakken?’ Schandelijk zegt de Partij voor de Dieren, ‘de natuur is het haasje’. Joost Eerdmans: ‘als ze geen geschikte ministers kunnen vinden, hadden ze toch ook bij mij kunnen aankloppen’? Met een stemverhouding 72 voor en 78 tegen wordt het voorstel verworpen. 

Op twee na zijn alle VVD-ministers uit het demissionaire kabinet gestopt om een baan bij het bedrijfsleven aan te nemen. Bij het CDA heeft demissionair minister Hugo de Jonge inmiddels drie ministersposten. Hij zegt dat het onverantwoord is om nog langer te wachten en deelt mee dat hij op basis van het Tweede Kamerbesluit in de laatste week van de oude Kamer, de ter beschikking gestelde 175 miljoen voor een doorbouwgarantie middels een ministeriële regeling in werking laat treden.

Augustus 2024

Formateur Plasterk meldt dat hij nog steeds veel te weinig ministerskandidaten kan vinden. Met goedvinden van de coalitie- en gedoogpartijen is hij bereid het premierschap op zich te nemen. ‘Als een meerderheid van de Tweede Kamer dat vraagt, dan moet je goede argumenten hebben om daar neen tegen te zeggen’ aldus Plasterk. 

GroenLinks-PvdA overweegt om Plasterk te royeren als lid. Hugo de Jonge gaat door. Om de bouw van middeldure huurwoningen te bevorderen, spreekt hij met de beleggers af dat de huren de komende drie jaar niet verhoogd worden en ze niet volgens het puntenstelstel hoeven te werken. Daarna is een inhaalactie mogelijk. Hij verwacht een boost voor de nieuwbouwplannen.

De Commissie Bodewes meldt dat in januari hun advies gereed zal zijn. Dit zal uit twee delen bestaan, een oplossing voor de acute problemen en een voorstel voor nationalisatie van de elektriciteitsvoorziening. ‘We hebben een ongelofelijke bende aangetroffen’.  

September 2024

Stapeling van eisen, tekort aan handjes bij gemeenten en een tekort aan grote locaties blijken op de landelijke versnellingstafel de topproblemen. Alle regionale tafels zijn het daarover eens. Naar aanleiding hiervan kondigt demissionaire minister De Jonge aan dat hij deze grootste problemen fors te lijf wil gaan. Met stip bovenaan: stroperige procedures. Hij wil die voortaan voorkomen door onder meer twee van de drie bezwaar-/beroepsmogelijkheden te schrappen. En hij gaat twee jaar lang trainees betalen die via regionale pools aan de gemeenten ter beschikking worden gesteld. 

Demissionair-minister De Jonge wil deel bezwaar- en beroepsmogelijkheden schrappen

De minister gaat alle regionale tafels bezoeken om ze te vragen nieuwe en ook grote locaties in de planning op te nemen. ‘We hebben het lang gehad over de noodzaak van ca. een miljoen woningen extra tot 2032. Maar met het extra tekort en de onzekerheden over de migratiegroei moeten we tot 2037/38 rekening gaan houden met twee miljoen nieuwe woningen.’

Oktober 2024

Bouwend Nederland zegt dat de bouw en de gemeenten op hun tanden lopen. ‘We kunnen die grote aantallen nieuwbouw pas op de wat langere termijn aan. Kunnen we geen pauze inlassen voor de sloop en verkoop van corporatiewoningen?’ 

De Socrates rapportage van ABF van december 2023 toont aan dat er tot 2037 ca. 380.000 nieuwe sociale huurwoningen nodig zijn. Daarvan zijn er 270.000 nodig als vervanging van sloop, verkoop en ‘uit het sociale segment groeien door huurverhogingen’. Als de corporaties het slopen en verkopen wat uitsmeren hoeven we een paar jaar lang niet steeds aan die onmogelijke eis van tweederde betaalbaar vast te houden, aldus Arno Visser. Minister De Jonge zegt niet direct overtuigd te zijn, maar wil het gesprek erover aangaan.

November 2024

Beoogd premier Plasterk presenteert zijn kabinet en ook het daaraan ten grondslag liggende coalitie- en gedoogakkoord. Hij heeft een ministersploeg van negen ministers. ‘U zou misschien kunnen denken dat de ploeg zo klein is vanwege het beperkte aantal kandidaten waaruit ik kon kiezen, maar de belangrijkste reden is toch dat ik zeker weet dat dan de coördinatie en afstemming tussen de bewindslieden veel beter zal gaan’. 

In het Kamerdebat waar het coalitie-en gedoogakkoord worden gepresenteerd, licht Wilders toe waarom hij in de Kamer blijft: ‘ik wil er vanaf het eerste moment zeker van zijn dat, zolang er nog echte Nederlanders zijn die op een woning wachten, geen enkele huurwoning wordt toegewezen aan statushouders of andere nep-Nederlanders. Zo staat dat in ons akkoord’. 

Pieter Omtzigt en de intussen nieuwe fractieleider van de VVD, Sophie Hermans, ontkennen dit met kracht. In de chaos die ontstaat, ondanks de strakke leiding van Kamervoorzitter Martin Bosma, dient een brede oppositie een motie in waarin wordt uitgesproken dat het vertrouwen in het kabinet-Plasterk al niet meer bestaat voordat het goed en wel is begonnen. 

Kamer stemt in met Volkshuisvestingsfonds van vier miljard euro

Demissionair minister Hugo de Jonge verdedigt zijn beleidsneutrale begroting voor 2025. Hij weet een aanzienlijk bedrag voor een nieuw Volkshuisvestingsfonds van vier miljard euro door de Kamer te loodsen. ‘Beleidsneutraal omdat een eventueel nieuw kabinet daar nog een eigen invulling aan kan geven’.

December 2024

De fractievoorzitter van de grootste fractie in de Tweede Kamer, Geert Wilders, houdt de Kamer voor dat er twee keuzes voorliggen: een tweede poging om met de uitslag van 22 november 2023 alsnog te komen tot een coalitie die op een redelijke steun in de Kamer kan rekenen, of nieuwe verkiezingen. Hij zegt zelf voor het laatste te zijn. Het afgelopen jaar is naar zijn mening gebleken dat zijn partij ondanks de spectaculaire winst nog steeds niet serieus wordt genomen. Hij heeft er alle vertrouwen in dat zijn partij bij volgende verkiezingen nog veel verder zal groeien zodat geen enkele partij meer om de PVV heen kan. 

De Kamer is het niet met Wilders eens. Sophie Hermans (VVD) wordt samen met Frans Timmermans gevraagd te onderzoeken op welke wijze een kabinet tot stand zou kunnen komen dat op een redelijke meerderheid in de Kamer kan rekenen.

Demissionair minister De Jonge: ‘Ik heb het op de dag van de Volkshuisvesting op 20 november 2023 al gezegd: ik ben nog lang niet klaar en ik ga door waarmee ik bezig ben. In januari 2025 kunt u mijn voorstellen voor 50 procent invulling van het Volkshuisvestingsfonds tegemoet zien. Er moet toch voor een eventueel nieuw kabinet ook nog wat overblijven’.