Voor ROm juni 2024, een themanummer bij de Dag van de Ruimte donderdag 30 mei jl., interviewden we zes DG's van verschilende departementen over de ruimteclaims vanuit hun beleidsectoren en de keuzes die daarbij nodig zijn. Aflevering 4: Michel Heijdra, directeur-generaal Klimaat en Energie, Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK)
‘De link tussen de energietransitie en de transformatie van onze economie krijgt nadrukkelijk onze aandacht. Zo zien we dat het voor de verduurzaming van de industrie handig is als de – duurzame – energie-infrastructuur daar dicht bij zit. Die opgaven zijn mooi te combineren. Dat geldt in eerste instantie voor de vijf grote industrieclusters bij de havens in de Eemsmond, aan het Noordzeekanaal, de Rotterdam-Rijnmond, de Westerschelde, en bij Chemelot in Limburg. In die gebieden komt veel samen.
We moeten bovendien ruimte reserveren voor de ontwikkeling naar een circulaire economie, waarbij we rekening hebben te houden met bedrijven die een hoge risicocontour hebben en daarvoor vergunningen hebben. Op het moment dat we in stedelijk gebied intensiever gebruik gaan maken van de ruimte, kan het daar gaan schuren.’
Hoe de energietransitie de natuur kan versterken in plaats van in de weg zitten, laat het plan voor Hoogspanningsstation Tilburg zien, beschreven in ROmagazine mei 2022. Beeld Gemeente Tilburg
Wereldkampioen zonnepanelen
‘De congestie op het elektriciteitsnet belemmert de uitbreidingsplannen die bedrijven hebben en de investeringen. In meerdere regio’s komen die al op een wachtlijst. We zien nu ook problemen met de laagspanning in provincies als bijvoorbeeld Utrecht.
Aan de ene kant is het heel positief dat de verduurzaming zo snel gaat. We zijn inmiddels wereldkampioen als het gaat om de meeste zonnepanelen per hoofd van de bevolking en ook de uitrol van warmtepompen en elektrisch verkeer gaat snel. De keerzijde is dat de grenzen van de capaciteit op het stroomnet sneller dan verwacht zijn bereikt. Daarom heeft de snelle uitrol van elektriciteitsinfrastructuur en de ruimtelijke inpassing daarvan onze absolute prioriteit. We hebben een directie Realisatie Energietransitie, die dagelijks bezig is met de vijftig projecten van nationaal belang, waaronder in de vijf industrieclusters.’
‘We hebben nu tenminste een strategie voor het landelijke energiesysteem’
Strategische keuzes
‘We hadden in het verleden nog geen duidelijke strategie voor het landelijke energiesysteem. Nu is die hard nodig, gekoppeld aan het beleid voor de regionale economische ontwikkeling. Ook dat was bij ons uit beeld geraakt. We hebben daar in de afgelopen tijd stappen mee gemaakt met een nieuw Nationaal Plan Energiesysteem en een ruimtelijke visie op infrastructuur: het Plan Energie Hoofdinfrastructuur.
De energievoorziening moet gelijk oplopen met de verduurzaming en ontwikkeling van de economie. Zo maken we maatwerkafspraken met de twintig grote uitstoters, zowel vanuit het perspectief van het klimaatbeleid als een gezonde leefomgeving. ‘Van cruciaal belang is dat we zogenaamd “aan de voorkant” als overheden goed betrokken zijn en ook de belanghebbende burger goed is aangehaakt bij ruimtelijke beslissingen over de energie-infrastructuur. Wat je aan de voorkant goed regelt, zorgt ervoor dat het proces aan de achterkant sneller gaat. Dat is een van de speerpunten voor goede inpassing.’
