Een stap voorwaarts graag!

Natuur en ecologie Omgevingswetgeving Landelijk gebied
Auteur Sanne de Boer

27 januari 2025 om 17:48, Leestijd ca. 4 minuten

Ondanks de patstelling in 'Den Haag' over de aanpak van de stikstofcrisis en het schrappen van het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) is er een onderstroom van enthousiaste experts en belanghebbenden die door wil en gelooft in een nieuwe gebiedsgerichte aanpak en een duurzame agrarische sector.
Sanne de Boer is Hoofd Adviesgroep Waardevolle Buitengebieden bij Arcadis. Samen met collega's schrijft ze een maandelijks blog over haar werk in de gebiedsgerichte aanpak van grote en kleine ruimtelijke opgaven

Januari is een mooi moment om na te denken over waar je je op professioneel vlak bevindt. Als adviseur waardevolle buitengebieden was het 2024 een woelig jaar!

Vol ambitie stonden we aan het begin van het afgelopen jaar te trappelen om aan de slag te gaan met alle opgaven in het landelijk gebied. We ontwikkelden onze gebiedsgerichte aanpak (GGA) verder door, spraken met betrokkenen op allerlei niveaus op zoek naar haakjes om aan de slag te gaan met de GGA’s. Maar wat bleek? Den Haag had andere plannen, ontbond het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) en creëerde zo onzekerheid voor het voortbestaan van de meeste gebiedsgerichte aanpakken en daarmee perspectief voor boeren en herstel van natuur. En dat hebben we gemerkt: veel van de geplante zaadjes zijn nog niet ontkiemd. Twijfels bij betrokkenen: hoe zetten we de volgende stap?

De uitspraak van afgelopen week laat zien dat we toch écht sneller moeten veranderen naar een duurzamer landbouwsysteem

De uitspraak op 18 december jl. van de Raad van State rond het stikstofdossier en die van de Haagse rechter in de zaak van Greenpeace vorige week laten zien dat de huidige Haagse ‘kop in het zand’-aanpak niet werkt. Het onderling salderen van de stikstof binnen een gebied mag niet meer. Daarmee zijn gesprekken in de nog lopende GGA’s in een ander daglicht komen te staan.

De uitspraak van afgelopen week laat zien dat we toch écht sneller moeten veranderen naar een duurzamer landbouwsysteem. Alleen lijkt de landelijke politiek dit nog niet te willen horen. Er komt een nieuwe Stikstof Commissie en opnieuw wordt een derogatieverzoek voorgesteld. Hiermee schuift Den Haag besluiten en uitvoering voor zich uit.

Wat kunnen we ondertussen zelf doen? Als professionals in het buitengebied is het belangrijk om vooruit te denken en te innoveren. Of je nu als adviseur werkt, bij de rijksoverheid werkt of juist meer lokaal bij een gemeente, provincie óf ondernemer bent. Uiteraard heb ik respect voor alle twijfels: het is ook enorm ingewikkeld en niet altijd motiverend als er van koers wordt gewisseld. Maar met de recente uitspraken in mijn achterhoofd, hoop ik dat we een stap vooruit zetten.

Ik wens alle betrokkenen in het landelijk gebied het volgende voornemen in 2025 toe: ga samen aan de slag met de middelen die er nog wél zijn en maak een stap voorwaarts met wat wel kan, ook al is het nog niet toereikend om doelen te halen.

In vier Utrechtse gebieden kan 45 procent van de stikstofemissie naar beneden met relatief eenvoudige maatregelen

In Utrecht berekenden we in 2023 al voor vier gebieden (Utrechtse Venen, Kromme Rijnstreek, Vijfherenlanden en Oostelijke Vechtplassen), met hulp van agrarisch ondernemers, dat ongeveer 45 procent van de stikstofemissie naar beneden kan. En wel door gebruik te maken van de ruimte die vrijwillig stoppende boeren bieden (en die je niet opvult), plus ruim 20 bedrijfstechnische maatregelen zoals mest met water verdunnen, monovergisters en uitbreiden weidegang. Dit biedt tal van mogelijkheden om hier provinciaal en gebiedsgericht mee aan de slag te gaan.

Voor regio Noord-Veluwe maakten we in 2023 samen met gebiedspartijen een gebiedsfoto, waarmee ontwikkelrichtingen voor natuur, water en landbouw samen zichtbaar werden. Ook dit plan biedt nog steeds tal van mogelijkheden om morgen mee aan de slag te gaan. Genoeg agrarische ondernemers, markt- en gebiedspartijen zijn er klaar voor. En er zijn nog gelden uit de huidige maatregelpakketten en de uitkoopregelingen beschikbaar.

Er zijn nog steeds tal van mogelijkheden om morgen mee aan de slag te gaan

De onderstroom wil door en gelooft in een nieuwe aanpak en leefwijze, dat zie ik ook om mij heen. Bijvoorbeeld melkveehouder Jeroen uit Zeewolde die zijn grond schenkt voor natuurvriendelijke landbouw, de lokale pluktuin om de hoek. Maar ook vanuit onze betrokkenheid bij de samenwerking rond de droogteaanpak in de Achterhoek, waar alle gebiedspartijen samen werken aan een klimaatrobuuste Achterhoek. In zeven sleutelprojecten en -gebieden werken partijen met elkaar aan de nieuwe aanpak en het herinrichten van het buitengebied. Zo bouwen we mee aan een nieuw duurzaam systeem. Met elke stap word je weer wijzer, beter dan niks doen en afwachten. Vooral nu de rechter wijst op meer snelheid maken.

Kortom, laten we samen de kansen en mogelijkheden identificeren om het landelijk gebied toekomstbestendig te maken. Vanuit vertrouwen en de wens de wereld een stapje duurzamer achter te laten. Tijd voor een stap voorwaarts!

Gerelateerde Artikelen