De cyclus rondmaken

Omgevingswetgeving Beleidsnota’s
Auteur Gerwin Gabry

5 dagen geleden, Leestijd ca. 3 minuten

Binnen de Omgevingswet betekent de beleidscyclus misschien wel de grootste (cultuur)verandering. En juist deze cruciale schakel is in de praktijk nog enorm onderbelicht. Wees dus voorzichtig met het schaven aan de budgetten van handhaving.
In zijn tweemaandelijkse column bespreekt Gerwin Gabry, programmadirecteur Omgevingswet bij KuiperCompagnons, actuele toepassingen van de nieuwe wetgeving. Deze column staat in ROmagazine februari.
 

Zo, het eerste jaar Omgevingswet zit erop en we leven nog. De meeste gemeenten hebben een omgevingsvisie, werken aan het omgevingsplan en een enkel programma, en de eerste BOPA’s zijn ook al gemaakt. Voor zover bekend zijn er nog geen grote ongelukken gebeurd. Kunnen we nu genoegzaam achteroverleunen?

Binnen de Omgevingswet betekent de beleidscyclus misschien wel de grootste (cultuur)verandering. Omdat de kerninstrumenten nooit af zijn en omdat ze samenhangen, ontstaat op termijn idealiter een solide bouwwerk. Daarin onderhouden omgevingsvisie (en programma’s) en omgevingsplan een wederkerige relatie die ertoe leidt dat we steeds scherper in beeld krijgen hoe we ambities moeten formuleren en de daarbij behorende regels kunnen opstellen. Gek genoeg was echt vernieuwend dat we ook gaan controleren of we onze ambities gaan halen. Hiertoe staat in het vierde kwadrant van de cyclus de monitoring, evaluatie en handhaving. En juist deze cruciale schakel is in de praktijk nog enorm onderbelicht.

Monitoring, evaluatie en handhaving in de praktijk nog enorm onderbelicht

Er zijn al goede voorbeelden waaruit blijkt dat zo’n actualisering nuttig is om nieuw beleid, trends en concrete ontwikkelingen mee te nemen. Ook is goed te zien dat meestal de kern van het verhaal overeind blijft. Dat is weliswaar logisch, want die is veelal gebaseerd op de identiteit, maar kan door de wetgever die met de Omgevingswet consistenter beleid nastreeft, als winst worden ingeboekt.

Minder positief is het beeld van de monitoring. De koppeling tussen ambities, daaraan gekoppelde indicatoren en daadwerkelijke data, is veelal nog niet scherp in beeld. De eerste gemeenten, zoals Deventer, zijn driftig aan het experimenteren met datagedreven werken. Meestal gaat het overigens om dataondersteunend werken. Zo kunnen beleidsmakers continu in de smiezen houden of en in hoeverre ambities verzilverd worden en bepalen of er moet worden bijgestuurd.

Dan de handhaving. Dit is misschien het minst sexy onderwerp, althans als je afgaat op de aandacht die er in de context van de Omgevingswet voor is. Natuurlijk wordt er al heel lang gehandhaafd en heeft elke gemeente een club VTH’ers, maar andersom is hun enthousiasme voor de Omgevingswet nog gering. Ik signaleer dat tijdens mijn cursussen.

Vertrouwen is goed. De beleidscyclus is beter

In de memorie van toelichting kunnen we lezen dat vertrouwen een van de grondslagen is van de Omgevingswet. Wonderlijk dat dit vertrouwen er bij de kinderopvangtoeslag juist niet was. Ervaren ro’ers zullen sceptisch zijn over dit beginsel. Ik kreeg toen ik klein was van mijn vader tijdens wandelingen al de ten onrechte verkregen bouwtitels aangewezen.

Wat hiervan ook zij, handhaving is noodzakelijk voor het rechtsgevoel van burgers om ondermijning tegen te gaan en de kwaliteit van de fysieke leefomgeving te waarborgen. Dus wees, zeker nu er druk bezuinigd wordt om het ravijnjaar ’26 te overbruggen, voorzichtig met het schaven aan de budgetten van handhaving. Want, vertrouwen is goed, maar de beleidscyclus is beter.

Gerelateerde Artikelen