Evelyn Rademaker, partner bij Fakton, begeleidde de sessie over parallel plannen op het achtste Jaarcongres Stedelijke Transformatie.
Ze stelt dat planprocessen door het parallel schakelen van de nodige stappen verkort kunnen worden van gemiddeld zes naar twee jaar. 'Dat is geen rocket science, we kunnen er vandaag mee beginnen'.
Het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening definieert parallel plannen als het gelijktijdig uitvoeren van samenhangende fases binnen een bouwproject.
‘Niet het stedenbouwkundig plan, maar de sleuteloverdracht aan de nieuwe bewoners moet de stip op de horizon gaan vormen’, zegt Rademaker.
‘De status quo van het een-voor-een uitvoeren van fases binnen planprocessen moet veranderen’, vervolgt Rademaker in de presentatie. ‘In andere sectoren wordt ook niet zo gepland, dus waarom doen wij dat wel?’
Bekijk ook dit webinar van Stadszaken en Sweco, met bijdragen van Fakton van 13 maart:
Op het eerste gezicht lijkt parallel plannen ten koste te gaan van de kwaliteit van het proces. Als praktijkonderzoek werden in 2023 daarom woningbouwprojecten in vier pilotgemeenten geselecteerd.
De nieuwe vormgeving van het planproces is toegepast in Alphen aan den Rijn, 's-Hertogenbosch, Eindhoven en Teylingen.
Directeur-generaal Volkshuisvesting en Bouwen, Chris Kuijpers, is enthousiast over de eerste uitkomsten van de pilots: 'De voordelen van parallel plannen zijn zó evident, dat je wel een héél goed verhaal moet hebben om het níet te doen'.
Hoewel de pilots nog niet geëvalueerd zijn, denkt Kuijpers dat andere gemeenten geen reden hebben om parallel plannen langer uit te stellen.
'Ga niet wachten tot dat al deze pilots geëvalueerd zijn. Verdiep je erin, kijk wat parallel plannen in jouw situatie kan betekenen. Maak gebruik van de informatie en tools die beschikbaar zijn en ga ermee aan de slag', aldus Kuijpers.
Stappen voor snellere planprocessen
Rademaker gaat uit van vijf stappen voor het organiseren van het planproces, waarbij alles draait om een andere manier van samenwerken:
- Naar voren halen van deelprocessen.
Veel aspecten uit het planproces, zoals ontwerpen en juridische verkenning, kunnen tegelijk plaatsvinden.
- Geconcentreerd in de tijd gezamenlijk kortcyclisch werken.
Een inclusief en gemotiveerd team zet duidelijke aanknopingspunten op een integrale planning. Periodes van acht weken verdelen wat er precies moet gebeuren totdat de bouw start. Vooraf vastgestelde participatieperiodes moeten 'gijzeling' van participatie voorkomen, waarbij projecten langdurig vertraagd worden door niet afgebakende tijden voor zienswijzen.
- Continue uitwisseling van informatie.
Een goede stakeholderanalyse is essentieel voor het vaststellen van de toegevoegde waarde van een project. Vroegtijdig nauw samenwerken met alle belanghebbenden verzekert voortgang.
- Besluitvormingsprocessen indikken.
Specificatie op details is niet bij iedere stap nodig. Het standaardiseren van sommige stappen zorgt voor versnelling.
- Adaptieve procesonderdelen.
In de tijd voor het definitieve ontwerp moeten veranderende omstandigheden opgemerkt zijn. Daar wordt passend mee omgegaan bij de uitvoering van het planproces.
Bijdrage van parallel plannen
'Het omschakelen naar parallel plannen vereist dat betrokkenen bij de ontwikkeling van plannen anders moeten gaan kijken naar de volgorde van hun dagelijkse bezigheden', zegt Rademaker.
'De omschakeling kan gerechtvaardigd worden bij de huidige woningnood', vervolgt Rademaker tegen het einde van de presentatie. 'Bij nood mag je namelijk ander gedrag gaan vertonen, en er moet nú iets veranderen.'
