Ruimtelijke planvorming is een proces waarin het ontwikkelen van nieuwe ideeën en het onderzoeken van bestaande gegevens elkaar afwisselen, aldus Wim Simons en Dick van Dorp, samenstellers van het onlangs gepubliceerde boek
Praktijkgericht onderzoek in de ruimtelijke planvorming. Het betreft een prettig verzorgde educatieve uitgave van Landwerk in samenwerking met de Hogeschool Van Hall Larenstein, dat per planvormingsfase onderzoeksmethoden en -technieken beschrijft. Daarbij komen steeds voorbeelden uit de praktijk aan bod die verduidelijken waarom een bepaald type onderzoek kan bijdragen aan de analyse, (visuele) visievorming, belevingswaarde, gebieds- en landschapsfactoren of landschappelijke samenhang.
Omdat ruimtelijke planning steeds meer plaats vindt in open (vaak digitale) processen en omgevingen waarin burgers, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties kunnen participeren, komen studies, scenario’s en analyses nadrukkelijker in beeld. Dat veronderstelt deels andere presentatie- en structureringswijzen van deze rapportages. ‘Dat kost ambtelijke diensten en bestuurders zeker in de eerste fasen veel energie, maar aan het eind betaalt het zich terug door meer vertrouwen, meer draagvlak, minder bezwaarprocedures en daarmee een grotere realisatiekracht’, aldus een bijdrage over de zogenaamde Werkbankmethode. Dat het intensief betrekken van gebruikers en bewoners van gebieden bij planvorming niet meer dan logisch is moge duidelijk zijn. Maar onderbelicht is nog vaak de aanwezigheid van lokale kennis en meningen, waardoor plannen op een hoger niveau kunnen worden getild. In ieder geval zijn ze beter dan die plannen die achter het bureau worden opgesteld. De zogenaamde Rapid Rural Appraisal is een voorbeeld van een intensieve analysemethode die inzicht geeft in de waardering van mensen van de belangrijkste kwaliteiten en knelpunten van hun leefomgeving. Wel zal, zo merkt Daan van der Linde terecht op, bij een participatieve benadering altijd de vraag beantwoord moeten worden hoe representatief de meningen van de ondervraagde stakeholders zijn.
Wim Simons en Dick van Dorp (2014): Praktijkgericht onderzoek in de ruimtelijke planvorming; methoden voor analyse en visievorming, Uitgeverij Landwerk, Wageningen, ISBN 9789077824009, 255 blz.
