“Start-ups en scale-ups zijn een belangrijke motor voor economische groei en verdienvermogen, creëren veel hoogwaardige werkgelegenheid en jagen productiviteitsgroei aan”, aldus de nieuwe minister van EZ in een brief aan de Tweede Kamer. Veel start-ups en scale-ups zijn gevestigd op campussen. Het zijn dé plekken waar bedrijven innoveren en waar talent wordt opgeleid, met belangrijke spin-off naar de regionale arbeidsmarkt en economie. De aanwezigheid/concentratie van talent is omgekeerd voor bedrijven de belangrijkste reden om zich op of in de nabijheid van een campus te willen vestigen. 

Het is dan ook niet gek dat bijna elke gemeente of regio in Nederland haar eigen campus, innovatiedistrict of start-up hub wil hebben. 

Tweedaagse studiereis
Na vier succesvolle eerdere edities, organiseren Bt en Twynstra Gudde op woensdag 2 en donderdag 3 april 2025 een nieuwe, vijfde ‘Studiereis campussen, innovatiedistricten en start-up hubs’ naar Utrecht en de Metropoolregio Amsterdam. 

Centrale vraag deze editie is: hoe campussen te organiseren en te financieren?

Subvragen zijn:

  • Hoe organiseer je vastgoedontwikkeling op campussen en innovatiedistricten?
  • Hoe zorg je voor huisvesting voor start-ups, hoe bekostig je deze onrendabele faciliteit?
  • Hoe betrek je onderwijs- en zorginstellingen en bedrijven bij de campus? 
  • Hoe zet je een triple helix-community of campusorganisatie op en hoe bekostig je dit? 
  • Hoe zorg je voor een cultuur van kennisuitwisseling en open innovatie waar bedrijven en onderwijs kunnen samenwerken en wat is daarbij de rol van de campusorganisatie? 
  • Hoe zet je een innovatieprogramma op? 
  • Hoe maak je van een campus een bruisend stukje stad?

Tijdens de reis, die onder inhoudelijke leiding staat van campus-expert Gregor Heemskerk (partner TwynstraGudde), onderzoeken we wat de lessons learned zijn van de volgende innovatie-hotspots:

UTRECHT SCIENCE PARK 
Van besloten universiteitscomplex transformeerde Utrecht Science Park (USP) tot open campus voor onderwijs, onderzoek, incubatie en bedrijven. Hoe is de campus georganiseerd, hoe werkt business development, en wat is het deurbeleid? USP is de grootste en belangrijkste campus van Nederland op het gebied van onderwijs, onderzoek en innovatie. Het huisvest onder meer de Universiteit Utrecht (UU), het Universitair Medisch Centrum Utrecht (UMC Utrecht) en de Hogeschool Utrecht (HU), naast grote bedrijven zoals Genmab en Merus, En toonaangevende onderzoeksinstituten, zoals het Hubrecht Instituut en het Prinses Máxima Centrum voor kinderoncologie. De campus is gericht op duurzaamheid en innovatie, met veel groen en goede verbindingen per OV en fiets.

DOTSLASH, UTRECHT KANALENEILAND 
Dotslash Utrecht is een private campus in Kanaleneiland met ruimte voor inmiddels 250 innovatieve bedrijven. Hoe is dat gefinancierd? Dotslash Utrecht groeide sinds de opening in 2018 in vijf jaar tijd uit tot de grootste fysieke (niet digitale) start-up en scale-up hub van Nederland. Dotslash Utrecht is meer dan een werkplek. Het is een community waar corporates, investeerders en ondernemers elkaar ontmoeten om groei te versnellen. Dotslash is mede tot stand gekomen on instignatie van de gemeente, aldus directeur Wilbert Broekman van Boron, het familiekantoor van John Fentener van Vlissingen, in een artikel over Dotslash in het FD. Dotslash is mede geïnspireerd op B. Amsterdam (zie onder). Partners zijn naast de gemeente familieconcern SHV, Rabobank, Capgemini en Deloitte.

E|SPORTS TECH CAMPUS, PURMEREND
Op initiatief van en gestart door het bedrijf H20 in 2019, is de E|Sports Tech Campus door een groep van 13 partners (bedrijfsleven, onderwijs, overheid en sport) in een paar jaar ontwikkeld tot een campus die momenteel flink groeit. De campus community - met een focus op esports, gamification en creative tech - bestaat uit meer dan 35 bedrijven, 12 onderwijsinstellingen en 30 sportorganisaties. Op de E|Sports Tech Campus wordt door deze partijen samengewerkt aan innovatieve technologische oplossingen voor uiteenlopende maatschappelijke vraagstukken cq. transitieopgaven en een betere aansluiting van het onderwijs op de arbeidsmarkt in Purmerend en regio, met esports, gamification en creatieve tech als basis.

SANQUIN/HEALTH AND INNOVATION DISTRICT AMSTERDAM
Van bloedbank naar innovatiedistrict: op het terrein van Sanquin aan de Plesmanlaan wordt gebouwd aan een toonaangevende ‘Red Biotech’ hub: het Health & Innovation District Amsterdam (HID). Het HID is in eerste instantie een fysieke bundeling van 18 gebouwen van Sanquin Health Solutions Group B.V. (SHS) in het Amsterdamse zorgdistrict De Plantijn waar verder het Antoni van Leeuwenhoek (AVL) ziekenhuis/het Nederlands Kankerinstituut (NKI), Hof van Sloten en het Centrum voor Zorg Slotervaart onderdeel van uitmaken. De ontwikkeling van het innovatiedistrict is een project van SHS, waar ook andere commerciële activiteiten van Sanquin onder vallen naast de onderdelen in de publieke sfeer die vallen onder de Stichting Sanquin Bloedvoorziening die allemaal huurders zijn. In samenwerking met andere partijen verzorgt het HID een shared research facility op het HID-terrein die nu al een grote aantrekkingskracht uitoefent op bedrijven van buiten. Daarnaast ontwikkelt het HID samen met het ROC van Amsterdam en met behulp van de gemeente een experience lab als investering in toekomstig lab personeel. Op termijn moet hier ook een incubatieruimte bij komen. Tot slot werkt het HID aan een startup support programma voor de acceleratie van startups, gericht op de rode biotech, zoals bijvoorbeeld  innovaties in CRISPR-Cas technologie en celtherapie. Het HID staat op het punt om flink uit te breiden, bijna te verdubbelen in omvang om meer kansen te creëren voor innovatie in Red Biotech. Het Lewis gebouw, een hub van 17.000 vierkante meter voor geavanceerde labruimte, zal in 2028 voltooid zijn, gevolgd door nog zes ultramoderne gebouwen die ontworpen zijn voor startups en gevestigde biotechbedrijven.

B. AMSTERDAM
B. Amsterdam positioneert zichzelf als ‘Europe’s biggest startup ecosystem’. Hier werken dagelijks meer 2.500 mensen bij een van de 300 verschillende bedrijven die in drie gebouwen die in en rond de oude IBM-typemachinefabriek in de hak van de Amsterdamse Ringweg A10 gevestigd zijn. Net als Dotslash is B. Amsterdam een particuliere campus. Naast onderdak aan bedrijven, faciliteert B. Amsterdam met eventruimtes 1000 events per jaar. Dit genereert niet alleen inkomsten, maar zorgt eveneens voor ontmoetingen tussen de huurders en bezoekers. B.2 herbergt drie padelbanen, waardoor het leven in B. Amsterdam tot ’s avonds laat doorgaat. Overdag kunnen huurders gratis sporten. Wat B. Amsterdam uniek maakt is het actieve community management met accountmanagers, die precies weten in welke ‘fase’ een onderneming zit, wat een onderneming nodig heeft, en die ene huurder koppelt aan de andere huurder. Dit resulteert in nieuwe samenwerkingen en het ontstaan van geheel nieuwe bedrijfjes. B. Amsterdam cureert niet op huurders, maar verwacht van huurders wel betrokkenheid bij de community. Relatief lage huren in vergelijking met huren in ‘regulier vastgoed’ worden deels gecompenseerd door een stabiele hoge bezettingsgraad. Eigenaar Timeless Investments voegt aan B. Amsterdam een gebouw toe met 330 appartementen. Daarmee voorziet het niet alleen in een woonvraag, maar genereert ze ook extra revenuen. 

KENNISKWARTIER ZUIDAS
Het Kenniskwartier Zuidas ontwikkelt zich snel tot innovatiedistrict rondom de universiteitscampus van de Vrije Universiteit (VU). Hoe leg je de verbinding tussen de universiteitscampus en het omliggende bedrijvengebied, en leg je de koppeling met B2C-activiteiten om naast kennis ook ‘de stad’ naar de Zuidas te halen? Het Kenniskwartier in de Zuidas is een ambitieuze ontwikkeling waarin wordt gestreefd naar een dynamische mix van wonen, werken, studeren en ontspannen. Het geheel moet ruimte bieden voor ontmoeting en kennisuitwisseling tussen bewoners, bedrijven en instellingen zoals de Vrije Universiteit en het Amsterdam UMC. Hoe leg je de verbinding tussen de universiteitscampus en het omliggende bedrijvengebied, en leg je de koppeling met B2C-activiteiten om naast kennis ook ‘de stad’ naar de Zuidas te halen? Het Kenniskwartier op de Zuidas is nauw verbonden met andere campussen in Amsterdam en draagt bij aan economische samenwerking en innovatie. De Vrije Universiteit Amsterdam (VU) en Amsterdam UMC spelen hierin een grote rol door het ontwikkelen van onderzoeksfaciliteiten en innovatieruimtes die ondernemers en academici samenbrengen, zoals het toekomstige Innovation Center dat gericht is op medische technologie en life sciences. Deze locatie versterkt de economische banden met andere campussen zoals het Amsterdam Science Park, dat al zeven Matrix Innovation Centers huisvest. Het Innovation Center in Kenniskwartier, dat in 2026 wordt geopend, biedt ruimte aan start-ups en scale-ups in samenwerking met de Universiteit van Amsterdam, Rabobank, en andere partners. Dit versterkt de verbindingen met het bredere innovatienetwerk in Amsterdam.
 

KLIK HIER OM U GELIJK AAN TE MELDEN! 

ACHTERGROND
Campussen heb je in vele soorten en maten. Van klassieke scienceparken en bedrijvencampussen tot campussen rond hbo- en mbo-instellingen, waar leren en werken samensmelt. In de grote steden zie je daarnaast privaat gefinancierde start-up hubs ontstaan. Gemene deler is dat er verbindingen gesmeed worden, tussen bedrijfsleven en onderwijs, talent en kapitaal. En ze vaak voorzien in betaalbare bedrijfsruimte voor startende ondernemingen. Het ministerie van EZ onderzoekt fysieke doorgroeimogelijkheden voor start-ups en scale-ups op campussen en daarbuiten.

En elke stad wil start-ups de ruimte geven. Maar hoe organiseer je dat? Wie zorgt voor incubatieruimte, die in financiële zin vaak verlieslatend is? Moeten overheden en onderwijs deze rol op zich nemen? Of kan het op een of andere manier tóch uit? En wie springt er in de bres voor scale-ups die maatschappelijk en economisch van strategisch belang zijn, maar zich nog geen hoge huren kunnen veroorloven? 

PROGRAMMA*

Vertrek: Amersfoort, woensdagochtend 09.00 uur
Terugkomst: Amersfoort, donderdagmiddag 18.00 uur
Overnachting: Amsterdam-Noord (Hamerkwartier)
*een volledig programma met de route en sprekers volgt spoedig

Dag 1 – Woensdag 2 april
Ochtend
09.15 uur
Verzamelen bij TwynstraGudde, Oliemolenhof 14a. 3812 PB Amersfoort (15 minuten lopen vanaf station Amersfoort, mogelijkheid tot betaald parkeren in de Eemgarage.

09.20 uur
Voorstelronde en inhoudelijke introductie op thema/programma door Gregor Heemskerk (partner TwynstraGudde) en Jan Jager (hoofdredacteur BT, vakuitgeverij Elba-Rec),

10.00 uur
Vertrek per bus naar Utrecht Science Park, Heidelberglaan 11, Utrecht

10.30 uur
Aankomst Utrecht Science Park

10.45 uur – 12.15 uur
UTRECHT SCIENCE PARK
Welkom door directeur-bestuurder Jan Henk van der Velden van Stichting Utrecht Science Park, en introductie over de ontstaansgeschiedenis van Utrecht Science Park (USP), het organisatiemodel, business development en community management. 

… gevolgd door een rondleiding over USP, een bezoek aan de Life Science Incubator, en meet and greet met een van de start-ups. 

12.15 uur
Lunch op Utrecht Science Park

Middag
13.15 uur
Vertrek naar Dotslash, Europalaan 100 - 500, Utrecht

13.30 uur
Aankomst Dotslash

13.45 uur – 15.00 uur 
DOTSLASH UTRECHT
Welkom door Niels Spronk (Dotslash) en Jelle Drijver (Peper in je Pand | Dotslash) en introductie over het ontstaan van Dotslash, hoe de campus is georganiseerd en waar de campus heen wil.

… gevolgd door een rondleiding door de Dotslash-locaties inclusief een meet and greet met 1 à 2 startups in de vorm van een pitch, zodat deelnemers een indruk krijgt van de bedrijven die in Dotslash actief zijn.

15.00 uur 
Vertrek naar H20 Esports Campus Amsterdam, Spinnekop 2-3, Purmerend

16.00 uur
Aankomst bij H20 Esports Campus Amsterdam

16.15 uur – 17.45 uur
H20 ESPORTS CAMPUS AMSTERDAM (Purmerend)
Welkom door Dirk Tuip, tech-ondernemer en bedenker van H20 Esports Campus, en introductie over de totstandkoming van de campus, waar de campus nu staat, de businesscase nu, het toekomstige businessmodel, samenwerking met de gemeente Purmerend en campus- en community-mamagement.

… gevolgd door tour over de campus en meet and greet met enkele start-ups. 

Diner en overnachting in Amsterdam Noord (Hamerkwartier)

Dag 2 – Donderdag 3 april
Ochtend
08.00 uur
Vertrek naar Sanquin Health Solutions (SHS), Plesmanlaan 125, Amsterdam

08.45 uur
Aankomst bij Sanquin Health Solutions (SHS)

09.00 uur – 10.30 uur
SANQUIN/HEALTH AND INNOVATION DISTRICT AMSTERDAM
Welkom door Elsemieke Hackenitz, director strategy & partnerships Sanquin/Health and Innovation District en Marlies Reurink, projectmanager vastgoedontwikkeling Health and Innovation District, en introductie over:

  • Van bloedbank tot innovatiedistrict: organisatiestructuur;
  • Shared facilities, experience lab, excellerator-programma;
  • Nieuwbouw en verdere ontwikkelplannen;
  • Verhuurprotocol, et cetera;
  • Relatie met andere innovatiedistricten in Amsterdam

Gevolgd door een tour langs:
.Shared research facility
.Experience lab
.Accelerator

10.30 uur
Vertrek naar B. Amsterdam, John M. Keynesplein 12-46, Amsterdam

10.45 uur
Aankomst B. Amsterdam

11.00 – 12.30 uur
B. AMSTERDAM
Welkom en introductie door Tessa Bakker, CEO B. Amsterdam, en introductie over:

  • Mission statement;
  • Vastgoedexploitatiemodel;
  • Facilities;
  • Community en management+;
  • District management via een eigen BIZ;
  • Relatie met andere innovatiedistricten in Amsterdam

Gevolgd door een tour over de campus langs:
.Gebouw B.1
.Gebouw B.2
.Gebouw B.3

12.30 uur
Lunch op rooftop ‘Bar Bistro Bureau’

Middag
13.30 uur
Per bus naar Zuidas Amsterdam, World Trade Center, Strawinskylaan 59

13.45 uur
Aankomst op de Zuidas

14.00 uur – 17.00 uur
KENNISKWARTIER ZUIDAS, INFOCENTRUM ZUIDAS MAQUETTE
Welkom en door Lucas Mol, ruimtelijk-economisch adviseur, gemeente Amsterdam en introductie over het gemeentelijk beleid rond de ontwikkeling van zeven innovatiedistricten;

Introductie over het Kenniskwartier Zuidas door Jean-Pierre Longayroux en Sybren van den Busken, resp. projectmanager bij het Projectmanagementbureau en planoloog/stedenbouwkundige bij de gemeente Amsterdam, met aandacht voor onder meer 1) de ontwikkeling van de VU/UMC-locatie Boelelaan tot campus/innovatiedistrict, 2) de koppeling van het nieuwe innovatiedistrict met de rest van de Zuidas als stedenbouwkundige opgave, en 3) verbinding met andere innovatiegebieden in de stad. 

… gevolgd door een vogelvlucht over het hele Zuidas-gebied boven de Maquette Zuidas.

… Wandeling vanaf het Zuidplein  via het hart van de Zuidas naar het Kenniskwartier (VU/UMC-campus), gevolgd door een introductie over het masterplan campusontwikkeling door (naam volgt) en een bezoek aan resp.
.Het nieuw VU-gebouw;
.Nieuwe onderzoeksgebouwen van de VU;
.Campusfaciliteiten

… Afsluitend met een wrap-up in Grand Café LIVING op de campus
 

17.00 uur
Einde  programma

(Optioneel: bus terug naar Amersfoort, aankomst 18.00 uur)

FACTS & FIGURES
Wat: 2-daagse campusreis;
Wanneer: woensdag en donderdag 2 & 3 april 2025;
Voor wie: ambtenaren van gemeenten en provincie, medewerkers van regionale ontwikkelingsmaatschappijen, mensen uit het onderwijs en iedereen die bij het ontwikkelen en organiseren van campussen en innovatieve werklocaties betrokken is;
Inclusief: compleet verzorgd met lunches, diner, consumpties, overnachting, mogelijke entreegelden, vervoer, reisbegeleiding en een reisverslag achteraf;
Kosten: € 1550,00 (ex. btw);
AANMELDEN