Natuur als uitgangspunt en nieuwe verdienmodellen voor boeren

In de strijd om ruimte delft de natuur vaak het onderspit. Dat kan anders, vinden onder meer de Friese natuur- en milieuorganisaties It Fryske Gea en de Friese Milieufederatie. In de visie Natuerlik Fryslân 2050 pleiten zij ervoor natuur als uitgangspunt te nemen voor ruimtelijk handelen, en willen ze natuur en landschap zelf een stem geven. Eentje die spreekt over een robuuste aanpak, in plaats van over vluchtige, kortetermijnoplossingen. Een stem die niet tegen de natuur in, maar met de natuur meebeweegt.

Commentaar: Reguleren is nog geen investeren

Met Hugo de Jonge heeft Nederland voor het eerst in lange tijd een minister die het recht op wonen serieus lijkt te nemen. Hij maakte een voortvarende start. Maar zijn plannen behoeven nog wel verdere uitwerking. Als de details verkeerd worden ingevuld, kunnen ze wel eens averechts uitpakken.

Defensie weer prominenter als ruimtevrager in beeld

De wereld ziet er sinds donderdag 24 februari anders uit. De Russische inval in Oekraïne heeft gevolgen voor Defensie én voor de ruimtelijke ordening. Bij een hogere paraatheidsstatus zal er meer geoefend moeten worden. Dat legt een extra druk op oefenterreinen en op natuurgebieden. Door de oorlog aan de oostflank van het NAVO-gebied is Defensie als ruimtevrager weer prominenter in beeld.

Gebiedsanalyses met kaarten en data ondersteunen stikstofaanpak

Gebiedsontwikkelaars die aan de slag willen met de stikstofaanpak kunnen terecht bij het Kadaster. Die organisatie kan met een slimme combinatie van data in de toekomst van een gebied kijken. Zo wordt bijvoorbeeld direct duidelijk welke boeren waarschijnlijk binnen enkele jaren stoppen of wat de effecten zijn van de toenemende droogte of peilopzet. Maar, zo waarschuwt een vroege gebruiker van deze gecombineerde data, dat vergt wel een andere manier van werken.

Lokale maatregelen als uitweg uit de stikstofcrisis

Drie jaar na de vernietigende uitspraak van de rechter over het Programma Aanpak Stikstof (PAS) is nog amper voortgang geboekt. Alle ideeën sneuvelen bij de rechter, bouw- en infra-plannen liggen stil. Experts van internationaal ingenieurs- en adviesbureau Antea Group staan overheden bij om toch ontwikkelingen mogelijk te maken. Hun geheim: 'Kijk meer naar de natuur, vind oplossingen buiten het systeem en zoek lokaal de randjes op en kom zo tot jurisprudentie.'

Mixed-use in één gebouw wordt nieuwe standaard

Door heel Nederland verrijzen spraakmakende mixed-useprojecten. Wonen, werken, winkelen en recreëren werden al langer op gebiedsniveau gemengd en nu ook steeds meer in één complex. Markt en overheid vinden elkaar in de vraag naar de multifunctionele gebouwen. Tegelijkertijd rijst de vraag hoe je zorgt dat de ‘stad binnen de stad’ ook voldoende bijdraagt aan de omgeving.

Commentaar: De Jonge schrikt niet terug voor fundamentele keuzes over groei

Gaan we verder groeien of niet? En als we verder groeien, waar dan? De ruimtedruk én de klimaatopgave dwingen om over die vragen niet alleen na te denken maar ook om op de niet al te lange termijn fundamentele keuzes te maken. Net als zestig jaar geleden. Minister Hugo de Jonge schrikt er niet voor terug.

Bouwen op overstroombare locaties kan best, maar doe het wel veilig

RO-minister De Jonge wil dat water- en bodemgesteldheid richtinggevend worden in de ruimtelijke ordening. Hij doet een aanzet richting heroriëntatie van de verstedelijkingsplannen naar hoger gelegen landsdelen. Is zo’n vlucht hogerop nodig? Bouwen overstroombare locaties kan, maar doe het wel veilig, stellen experts.

Transitievisies warmte klaar, niet af

Verreweg de meeste gemeenten, ongeveer 325, hebben intussen een Transitievisie Warmte (TVW) vastgesteld. Een klein aantal is er nog mee bezig. Daarmee is voor een belangrijke meerderheid van de Nederlandse gemeenten een nieuwe fase in de warmtetransitie aangebroken. Voordat de uitvoering kan starten heeft iedere gemeente nog een aantal lastige vragen te beantwoorden en keuzes te maken.

Integraal én regionaal beleid voor de toeristenmagneten

Toerisme en ruimtelijke ordening blijven overwegend gescheiden beleidsterreinen, ook al neemt de druk van het toerisme met name op steden al decennialang toe. Aanzetten tot spreiding ervan blijven steken in goedbedoelde ambities, zolang stedenbouwkundigen en ro’ers er niet bij betrokken zijn en er geen stevig integraal én regionaal beleid voor is, stelt Paul Kurstjens. Hij vraagt zich af of Amsterdam wel écht minder toeristen wil. “Dan zou het Van Gogh naar Brabant verplaatsen pas een structurele maatregel zijn, die voor Amsterdam minder druk oplevert én kansen biedt voor versterking van de culturele en toeristische kwaliteiten in Van Goghs geboortestreek.”

Breng niet bewoners, maar bedrijven naar de binnenstad

Gemeenten bouwen graag lege panden in het centrum om tot woningen. Doe niet, vindt Theo Föllings. Voor een levendige binnenstad zijn juist bedrijven onmisbaar. 'Als het licht in de winkels en kantoren uitgaat, gaat de avondstad aan.'

Alleen bij flink intensiveren gaat kwaliteit bedrijventerrein echt vooruit

Alle vraag naar nieuwe bedrijfsruimte in Utrecht past op bestaande bedrijventerreinen. Dat is althans de conclusie uit een studie van de Provinciaal Adviseur Ruimtelijke Kwaliteit (PARK). Om de benodigde ruimte vrij te spelen en maximale maatschappelijke winst te halen, is het wel nodig dat op clusterniveau wordt geïntensiveerd. Ingrijpen op kavelniveau levert weinig op.

De belofte van gebiedsprocessen

Planologen kijken te veel over hekken heen

Er zijn van die dingen die in de ruimtelijke ordening vaak over het hoofd worden gezien. Hekken bijvoorbeeld. Ze perken overal onze ruimte in, maar krijgen weinig aandacht. Ten onrechte, stelt planoloog Martin van der Maas. In deze anti-ode aan de hekken zet hij ze eens flink in de schijnwerpers.

40 jaar ROm-interviews: ware en klare woorden

Dit jaar beleeft ROm zijn veertigste jaar. Al vier decennia verzorgt de redactie maandelijks relevante vakinformatie over ruimtelijke ordening en milieu. We blikken het hele jaar terug op de grote onderwerpen, die door de tijden heen relevant zijn gebleven, of niet. Of die juist de laatste tijd belangrijk zijn geworden. Voor deze editie bladerde Robbert Coops, redacteur van het eerste uur, door de meest opmerkelijke interviews uit de eerste twintig jaar. De meeste opvattingen doen er nog steeds toe. Een kwestie van consistentie, duurzaamheid, stilstand of toekomstvisie?

Omgevingsvisie helpt bij klimaatbestendig maken Beekdallandschappen

In de Brabantse beekdallandschappen komen de klimaatopgaven samen: er is vaker wateroverlast, maar ook eerder droogte. Tegelijkertijd liggen daar kansen voor klimaatadaptatie. Met de integrale aanpak die hoort bij het nieuwe instrumentarium van de Omgevingswet werken alle partijen in de Regio Noordoost-Brabant (RNOB) samen om deze gebieden voor te bereiden op een klimaatrobuuste toekomst. Ze krijgen daarbij hulp van Wageningen University & Research (WUR).

Experimentele governance energietransitie mist strategische planologie

De manier waarop in Nederland de regionale energiestrategieën worden aangepast, is behoorlijk experimenteel en verschilt per regio. Het is belangrijk om daarbij oog te hebben voor de voorgeschiedenis van regio’s en mogelijke padafhankelijkheden die ontstaan. Alleen zo kunnen overheden bewuster kiezen voor opties. Bovendien is er een ‘strategische energieplanologie’ nodig; de werelden van ruimtelijke ordening en energiesystemen liggen nu nog te ver uit elkaar. Dat leidt nu al tot onuitvoerbare scenario’s.

Amsterdam-Zuidoost als tweede stadshart: ‘Werken aan een masterplan’

Amsterdam-Zuidoost groeit van een stadswijk naar een stad in de stad met misschien wel 200.000 inwoners. Daar hoort een levendig centrumgebied bij, waar wonen, werken, winkelen en vermaak voorop staan. Met behoud van de eigen identiteit, want juist in een gebied waarin zoveel verandert, is het belangrijk dat die identiteit niet verloren gaat, aldus Chris Konijnenburg, planoloog ArenaPoort.